Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ αφιερώνει τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Δασών στην αποκατάστασή τους, απόφαση που εντάσσεται στην πρωτοβουλία του ΟΗΕ να ανακηρύξει τη νέα δεκαετία ως «Δεκαετία Αποκατάστασης των Οικοσυστημάτων»(https://www.decadeonrestoration.org/). Σχετικές πρωτοβουλίες λαμβάνει και η Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να υιοθετήσει δεσμευτικούς στόχους για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και σχετική διαβούλευση βρίσκεται σε εξέλιξη[1].
Σε εθνικό επίπεδο, η Ελλάδα ξεκίνησε το Εθνικό Πρόγραμμα Αναδασώσεων (https://bit.ly/3eSXRUO).Για το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), η αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων αποτελεί σημαντικό πεδίο δράσης, με συμμετοχή σε μεγάλα έργα αποκατάστασης δασικών οικοσυστημάτων, όπως η ανόρθωση πρεμνοφυών δασών στο Άγιο Όρος και το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών, η αποκατάσταση καμένων εκτάσεων με μαύρη πεύκη στον Πάρνωνα, η επανεγκατάσταση της φυσικής ξυλώδους βλάστησης στο Παραποτάμιο Δάσος του Νέστου και η δημιουργία προστατευτικών συστάδων στην Ανατολική Ροδόπη. Ως αποτέλεσμα των έργων αυτών, κατά τα τελευταία 20 έτη συμβάλαμε στη φύτευση περίπου 1.231.000 δέντρων στον Νέστο, στον Πάρνωνα και στη Ροδόπη, σε συνολική έκταση 9.700 στρεμμάτων και στην ανόρθωση τουλάχιστον 7.000 στρεμμάτων δασών δρυός και αρκεύθου στο Άγιο Όρος και το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών, αντίστοιχα.
Η συμμετοχή του ΕΚΒΥ στις προσπάθειες αποκατάστασης των ελληνικών δασών περιλαμβάνει επίσης την εφαρμογή πρότυπων μεθόδων, όπως η δομημένη προσέγγιση για την αποκατάσταση δασών μαύρης πεύκης (www.parnonaslife.gr), η προώθηση μεθόδων έξυπνης φυσικής δασοκομίας όπως η αναγωγή των πρεμνοφυών δασών με θετική επιλογή (http://www.ekby.gr/LIFE-Athos/2.Proodos.Ergou/AgioOros_Proodos.htm) και η αποκατάσταση πολυλειτουργικών συστημάτων διαχείρισης, όπως τα δασολιβαδικά συστήματα στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών (http://www.junex.gr/index.php/el/draseis/diatirisis-apokatastasis.
Ειδικότερα, το έργο LIFE PINUS «Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης» (www.parnonaslife.gr) υπήρξε υποψήφιο για το βραβείο Natura 2000 το 2014. Στην ταινία «Το Ταξίδι του σπόρου», που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκειά του, παρουσιάζονται τα βήματα για την αποκατάσταση ενός δάσους, από τη συλλογή των σπόρων έως την επιστροφή τους ως δενδρύλλια στο δάσος όπου γεννήθηκαν (Η ταινία είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση http://www.parnonaslife.gr/el/the-travelling-seed).
Στο πλαίσιο της ιδιαίτερα παραγωγικής συνεργασίας με τη Δασική Υπηρεσία και επιστημονικούς φορείς από την Ελλάδα και την Ευρώπη, το ΕΚΒΥ συνεχίζει την προσπάθεια προστασίας και αποκατάστασης των ελληνικών δασών, με έργα όπως το LIFE ForestLlife «Οικοδόμηση συνεργασιών, ανάπτυξη δεξιοτήτων και ανταλλαγή γνώσεων για τα δάση του Δικτύου Natura 2000 στην Ελλάδα». Ενδεικτικά, συγκεντρώνει ιστορικά στοιχεία, τεχνικές και καλές πρακτικές και παρέχει ευκαιρίες για ενδυνάμωση των συνεργασιών για την προώθηση της οικολογικής αποκατάστασης στα ελληνικά δάση.
Η αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων είναι μια σύνθετη απόφαση που περιλαμβάνει την άρση των αιτιών της υποβάθμισης, τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών και χρηστών μιας περιοχής, την ύπαρξη κατάλληλου αναπαραγωγικού υλικού (ποιοτικά και ποσοτικά) και την ευρύτερη κοινωνική συναίνεση. Σημαντικοί παράγοντες είναι επίσης η σαφήνεια στους στόχους, η διαφάνεια στις διαδικασίες λήψης απόφασης και στις δαπάνες, αλλά και η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων.
Το ΕΚΒΥ συνεργάζεται με τις τοπικές μονάδες της Δασικής Υπηρεσίας, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους χρήστες των περιοχών και τις αρμόδιες υπηρεσίες για την προστασία της φύσης. Ενδεικτικά αναφέρονται οι συνεργασίες με την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, τον Φορέα Διαχείρισης Πάρνωνα, Μουστού, Μαινάλου & Μονεμβασίας, τους ΟΤΑ της Λακωνίας, την Περιφέρεια Πελοποννήσου, τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Πελοποννήσου-Δυτικής Ελλάδας & Ιονίου, Μακεδονίας-Θράκης και Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας, την Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, τα Δασαρχεία Σπάρτης και Καβάλας, τις Διευθύνσεις Δασών Λακωνίας, Θεσσαλονίκης, Ροδόπης και Φλώρινας, τις Διευθύνσεις Αναδασώσεων Θεσσαλονίκης και Ανατολικής Μακεδονίας και φυσικά με τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, η οποία στήριξε οικονομικά και διοικητικά όλες αυτές τις πρωτοβουλίες.
[1]https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12596-Protecting-biodiversity-nature-restoration-targets/public-consultation
*Ο Πέτρος Κακούρος είναι Δρ. Δασολόγος,Μέλος του Τομέα Βιοποικιλότητας και Προστατευόμενων Περιοχών του ΕΚΒΥ
Πηγή: https://greenagenda.gr