Η πανδημία του κορωνοϊού και τα επακόλουθα λοκντάουν που αποφασίζουν οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, αυξάνουν τη γονεϊκή εξουθένωση (parental burnout) ένα καινούριο παγκόσμιο σύνδρομο που εμφανίστηκε στην εποχή μας.
Σε αυτή τη νέα κατάσταση των πραγμάτων, υπάρχουν πολλοί (νεαροί κυρίως αλλά όχι μόνο) μπαμπάδες και μητέρες που αναφέρουν ότι είναι εξαντλημένοι, και ότι αισθάνονται «καμένοι».
Γονείς που στον σύγχρονο καπιταλιστικό τρόπο ζωής που έχουν επιλέξει και ακολουθούν, βιώνουν κάτι πρωτόγνωρο: αναγκάζονται να… συνυπάρχουν καθημερινά με τα παιδιά και τους συντρόφους τους, χωρίς να παρεμβάλλονται διαλείματα όπως αυτά που, προ κορωνοϊού, τους προσέφερε η εργασία, η έξοδος για ένα ποτό ή για ψώνια με φίλους, οι εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών ή έστω μια θεατρική παράσταση, μια συναυλία, η έξοδος για ένα γεύμα ή ένα σινεμά. Έτσι αυξάνεται και εξαπλώνεται η γονεϊκή εξουθένωση.
Πρόκειται για ένα σύνδρομο εξάντλησης, το οποίο επηρεάζει ορισμένους γονείς και χαρακτηρίζεται από τρία θεμελιώδη στοιχεία, όπως εξηγούν οι ειδικοί ψυχοθεραπευτές:
Το πρώτο στοιχείο είναι η αίσθηση της απώλειας επαρκούς ενέργειας για την εκτέλεση των απλών και καθημερινών εργασιών και δραστηριοτήτων.
Το δεύτερο είναι ένα είδος συναισθηματικής απόσπασης ως προς τα παιδιά, το οποίο συμβαίνει με έναν αυτόματο μηχανισμό άμυνας: ο ασθενής νοιώθει απόγνωση καθώς αδυνατεί να βρει διέξοδο σε διαθέσιμα μέσα και ικανότητες και έτσι απλά… αποσυνδέεται. Σαν να κλείνει το διακόπτη στην πραγματικότητα που βιώνει. Μια πραγματικότητα στην οποία πνίγεται και ασφυκτιά, ακολουθώντας έτσι τον μοναδικό τρόπο που αισθάνεται πως έχει… διακόπτοντας την ενσυναισθητική επικοινωνία και ικανότητά του, την ικανότητα των γονιών να βρίσκονται παρόντες, να περνούν ποιοτικό χρόνο με τα ίδια τα παιδιά τους.
Το τρίτο στοιχείο αυτού του συνδρόμου είναι η ανάπτυξη του αισθήματος αυτών που το βιώνουν, πως δεν είναι καλοί γονείς. Νοιώθουν αδύναμοι, αναποτελεσματικοί, ανίκανοι. Βιώνουν μια κατάσταση που έχει ως συνέπεια μια ανεπανόρθωτη βλάβη στην αυτοεκτίμηση και μια σειρά άλλων αρνητικών παραγόντων.
Η πανδημία του κορωνοϊού και το λοκντάουν έχει γίνει ο μεγάλος σύμμαχος του «parental burnout», επιτρέποντάς του να διεκδικεί και να δρέπει όλο και περισσότερα θύματα.
– «Αισθάνομαι ενοχές».
– «Δεν ξέρω τι άλλο να κάνω πια».
– «Δεν είμαι καλός γονέας».
Τα ίδια και τα ίδια παράπονα επαναλαμβάνονται απαράλαχτα, συνεχώς και με την ίδια σειρά από όλους τους εξωθενωμένους γονείς, σαν σε κακογραμμένο θεατρικό σενάριο και από κάθε γονέα ξεχωριστά που αντιμετωπίζει αυτήν τη δυσκολία. Μια δυσκολία που όποιος την περνάει αισθάνεται, καθώς την βιώνει, μια απόλυτη μοναξιά και αδυναμία.
Γονείς και παιδιά έχουν αιχμαλωτιστεί σε σπίτια που πλέον με το λοκντάουν έχουν μετατραπεί σε φυλακές.
Φυλακές που φιλοξενούν μια μαραμένη μονότονη ζωή που έχει απονευρωθεί, καθώς κυλά αποκλεισμένη από όλους τους περισπασμούς, τις εκπλήξεις και τα όποια ενδιαφέροντα, μια ζωή που το μόνο που έχει να προσφέρει σε καθημερινή βάση, είναι δεδομένα και επαναλαμβανόμενα μοτίβα και συνθήκες, νεύρα και ενοχές εκατέρωθεν.
Η αναγκαστική συνύπαρξη ενίσχυσε και μεγιστοποίησε επίσης και τα προβλήματα μεταξύ των ζευγαριών και όλο αυτό μαζί δημιούργησε ένα αίσθημα σύγχυσης, την αίσθηση μιας περιδίνησης σε ένα πηγάδι, σε ένα σκοτεινό λαβύρινθο που είχε μόνο είσοδο και καμία έξοδο.
Πολλοί και διαφορετικοί είναι οι παράγοντες που ευνοούν τη ψυχική εξάντληση στην εποχή του λοκντάουν, καθώς η γονική εξουθένωση προκύπτει από ένα μείγμα γονικών χαρακτηριστικών που συνδυάζονται και μεγιστοποιούνται με αγχωτικές περιβαλλοντικές συνθήκες:
- πολλή δουλειά
- οικονομικές δυσκολίες
- κοινωνική απομόνωση.
Μεγάλο ρόλο στην εκτόνωση γονιών και παιδιών έπαιζαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες που στην εποχή προ κορωνοϊού είχαν τον πρωταρχικό και κυρίαρχο ρόλο στην ανατροφή των εγγονιών και έδιναν «ανάσα» στους γονείς παίζοντας το ρόλο μπέιμπι-σίτερ.
Οι γονείς άφηναν τα παιδιά στους παππούδες τα Σαββατοκύριακα, τις μέρες των διακοπών, ακόμα και τις καθημερινές, ενώ πλέον αποτελούν «πόρους» που δεν μπορούν πια να αξιοποιηθούν, γιατί υπάρχει κίνδυνος τα εγγόνια να τους μολύνουν.
Επίσης οι γονείς ζουν με φόβο ότι τα παιδιά μπορούν να νοσήσουν αν θα πάνε στο σχολείο και έτσι ακόμα και όταν τα σχολεία ήταν ανοιχτά, τα παιδιά έμεναν στο σπίτι.
Σημαντικό ρόλο για να επέλθει μια εξομάλυνση της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί παίζει το κατά πόσο μπορεί ο κάθε γονέας να εστιάζει πλήρως στον εαυτό του και να συγκεντρώνεται για να κάνει κάτι για τον ίδιο, χωρίς να το βιώνει ως μια εγωιστική στιγμή.
Εάν ο γονιός αισθάνεται καλά, θα μεταδώσει αυτήν την ευημερία και την αισιοδοξία και στο παιδί. Εάν αισθάνεται άσχημα, θα μεταδώσει την δυσφορία και στο παιδί.
Όταν ο γονιός έχει για παράδειγμα τα πολύ αυστηρά πρότυπα τότε σημαίνει πως θα δημιουργήσει και μια κατάσταση χωρίς λύση, μια «mission impossible».
Θύματα της γονεϊκής εξουθένωσης σε μεγάλο ποσοστό είναι κυρίως μητέρες, πιθανώς επειδή εξακολουθούν να είναι εκείνες που φροντίζουν περισσότερο και καλύτερα τα παιδιά τους, ακόμα κι αν πρόκειται για κάτι που σιγά-σιγά φθίνει.
Οι ειδικοί αναφέρουν πως: «ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι οι γονείς να αναπτύξουν μια ανήσυχη και καταθλιπτική κατάσταση, δηλαδή πραγματικές ψυχοπαθολογίες. Ένας άλλος κίνδυνος είναι να αυξάνεται η καθημερινή τριβή και σύγκρουση στα ζευγάρια και, ως εκ τούτου, λόγω της κατάστασης οι ήδη ασταθείς σχέσεις να καταλήξουν σε κρίση που οδηγεί στον χωρισμό».
Κωστής Αποστολόπουλος
Δημοσιογράφος
Πηγή: https://any-news.gr